Wat is rentabiliteit?

De rentabiliteit laat zien hoeveel winst een bedrijf maakt met het geld dat het investeert. Dit kan geld zijn uit vreemd vermogen, het eigen vermogen, of uit het totale vermogen. De berekening van de rentabiliteit laat uiteindelijk zien hoe effectief een bedrijf te werk gaat. Maakt het van iedere euro die het investeert twee euro? Of krijgt het bedrijf voor iedere geïnvesteerde euro minder dan een euro terug? Een goede rentabiliteit zegt iets over of de bedrijfsprocessen op orde zijn en kapitaal op de juiste manier wordt ingezet.

De rentabiliteit berekenen

Om de rentabiliteit te berekenen moet eerst het gemiddelde vermogen duidelijk zijn. Hieronder leggen we uit wat dat is, en hoe je dat doet. Verder laten we een aantal voorbeeldberekeningen zien aan de hand van een fictieve onderneming. Dit bedrijf noemen we bedrijf X.

Het gemiddelde vermogen

Bij de berekening van de rentabiliteit heb je een gemiddelde nodig van het eigen vermogen, vreemd vermogen of het totale vermogen. Over het algemeen bereken je de rentabiliteit over twee jaar. Stel dat er een lening loopt (vreemd vermogen) van € 50.000 die na een jaar afgelost wordt met € 10.000. Dan is het gemiddelde vreemd vermogen € 45.000.

(€ 50.000 (1^e jaar) + € 40.000 (2^e jaar)) / 2 = € 45.000

Rentabiliteit over het eigen vermogen (REV)

De rentabiliteit over het eigen vermogen laat zien hoeveel rendement eigen investeringen hebben. Hiermee wordt duidelijk wat deze investeringen opleveren en of het nut heeft op dezelfde manier opnieuw te investeren. Voor beleggers wordt duidelijk of een bedrijf zinvol omgaat met investeringen uit het eigen vermogen.

Rentabiliteit eigen vermogen (REV) = nettowinst / gemiddeld geïnvesteerd eigen vermogen

Wanneer bedrijf X een nettowinst van € 100.000 boekt en het gemiddeld eigen vermogen op € 500.000 staat, dan is de rentabiliteit over het eigen vermogen 20%.

Rentabiliteit over het vreemd vermogen (RVV)

Vreemd vermogen is geleend geld van bijvoorbeeld de bank of investeerders. De rentabiliteit van het vreemd vermogen laat zien hoeveel rente een bedrijf betaalt over investeringen/leningen. Daarmee wordt duidelijk hoeveel een lening investeerders of de bank oplevert, en hoeveel het voor een bedrijf kost.

Rentabiliteit vreemd vermogen (RVV) = betaalde rente / gemiddeld geïnvesteerd vreemd vermogen

Stel dat bedrijf X een lening krijgt van € 100.000 en daarover € 5.000 betaalt, dan is de rentabiliteit over het vreemd vermogen 5%.

Rentabiliteit over het totale vermogen (RTV)

Het totale vermogen laat zien wat het eigen en vreemd vermogen bij elkaar als totale investering oplevert. Het geeft een breder beeld van de gezondheid van een bedrijf. De berekening van het totaal vermogen verschilt per bedrijfsvorm. Bij eenmanszaken wordt bijvoorbeeld ook het loon van de ondernemer in de berekening meegenomen. Omdat je als belegger de rentabiliteit van beursgenoteerde ondernemingen wil berekenen, pakken we de formule voor dit type bedrijven.

Rentabiliteit totaal vermogen (RTV) = (nettowinst + betaalde rente) / gemiddeld totaal geïnvesteerd vermogen

Wanneer we het eigen en vreemd vermogen van bedrijf X bij elkaar optellen, komen we op € 600.000 uit. Als we vervolgens de nettowinst en de betaalde rente samenvoegen, krijg je € 105.000. De rentabiliteit van het totaal vermogen is dan als volgt:

€ 105.000 / € 600.000= 17.5% (rentabiliteit totaal vermogen)

Wat is een goede rentabiliteit?

Dat is vaak lastig te zeggen omdat dit erg branchespecifiek is. Waar voor het ene bedrijf een rentabiliteitspercentage op het eigen vermogen van 6% positief is, kan dit zorgwekkend zijn voor een ander bedrijf. Het is dan ook belangrijk om geen appels met peren te vergelijken. Wanneer je meerdere bedrijven uit dezelfde branche met elkaar vergelijkt, kun je onderling wel goed zien welk bedrijf beter presteert.

Wat een goed percentage voor de rentabiliteit op vreemd vermogen is, is wel makkelijk te beatwoorden. Hoe lager dit percentage ligt, hoe beter. Niet vreemd, want op een lening die je zelf bij de bank hebt lopen betaal je het liefst ook zo weinig mogelijk rente.

Verschil tussen rentabiliteit, solvabiliteit en liquiditeit

De berekening van de rentabiliteit laat zien hoeveel rendement een bedrijf haalt ten opzichte van het vermogen dat het investeert. Solvabiliteit laat zien of een bedrijf in staat is om aan zijn financiële verplichtingen te voldoen. Liquiditeit laat zien of een bedrijf op de korte termijn aan zijn betaalverplichtingen kan voldoen.

Hoe kan een bedrijf zijn rentabiliteit verbeteren?

De rentabiliteit zal samenhangen met de efficiëntie waarmee een bedrijf opereert. Er zijn verschillende manieren om de rentabiliteit te verhogen. Hierbij kun je denken aan het verlagen van de prijzen binnen het productieproces, het verhogen van de productprijzen of tegen een gunstig tarief geld lenen:

• Extra vreemd vermogen aantrekken tegen een gunstige prijs. Leningen maken het mogelijk om nieuwe investeringen te doen. Uit de winst van deze leningen kan weer nieuw eigen vermogen vloeien. Als er op een lening een lage rente staat, kan een bedrijf voordelig nieuwe investeringen doen. Rentebetalingen zijn immers kosten die een bedrijf maakt.
• De kosten verlagen in het productieproces. Goedkoper produceren zal de winst per product vergroten. Daarmee zal ook de rentabiliteit omhooggaan uit het vermogen dat gebruikt wordt om te produceren. Voorbeelden van productiekostenbesparingen zijn de aanschaf van nieuwe machines, nieuwe efficiëntere software of andere versnellingen/verbeteringen van het productieproces.
• De omzet verhogen door de prijs van producten te verhogen. Dit werkt echter alleen wanneer dit met doordacht beleid wordt gedaan. Wanneer mensen geen producten meer kopen omdat ze te duur zijn geworden, heeft een prijsverhoging het tegenovergestelde effect. Sterke merken die producten verkopen die mensen ‘toch wel aanschaffen’ kunnen hier vaak goed mee wegkomen. Hoe meer je verdient aan een product, hoe hoger de rentabiliteit zal zijn.
• Door de omloopsnelheid van inkomende betalingen en je voorraad te verhogen komt er sneller geld binnen. Dit heeft ook een stuwende werking op de rentabiliteit omdat er meer geld in het laatje komt binnen een korter tijdsbestek.

Waar vind je de bedrijfsgegevens om de rentabiliteit te berekenen?

Deze gegevens zijn terug te vinden op de balans en op de winst- en verliesrekening van een bedrijf. Bij beursgenoteerde bedrijven worden deze gegevens altijd openbaar gemaakt. Je vindt deze cijfers op de website van een bedrijf of financiële websites die deze gegevens bijhouden. In onze app kun je deze informatie ook terugvinden.

Open een rekening Terug