Wat zijn opties en hoe werken opties precies?

Bij het kopen van een optie, koop je het recht om een bepaalde hoeveelheid effecten in de toekomst voor een bepaalde prijs te kopen of verkopen. Je spreekt bijvoorbeeld af om gedurende 6 maanden het recht te hebben om 100 specifieke aandelen te kopen tegen een van te voren afgesproken prijs. In de financiële wereld zijn opties een derivaat. Dit houdt in dat het een afgeleid product is, dat zijn waarde ontleent aan de prijs van de onderliggende waarde. De onderliggende waarde kan een index, een aandeel, maar ook een grondstof zijn. De waarde van een optie is voornamelijk gebaseerd op de koers van deze onderliggende waarde, de beweegelijkheid van de onderliggende waarde en de looptijd van het optiecontract. Zo heb je bijvoorbeeld index opties zoals AEX opties of aandelen opties zoals ING opties. Daarnaast is het zo dat opties niet per stuk, maar meestal per honderdtal verhandeld worden. De wereld van beleggen kent twee soorten opties, callopties en putopties. Wij leggen je graag het verschil uit en geven antwoord op zeven vragen over opties.

Wat is de betekenis van een calloptie?

Het kopen van een calloptie geeft het recht om een onderliggende waarde zoals een aandeel tegen een vooraf bepaalde prijs te kopen. Voor dit recht betaalt de koper een prijs, ook wel optiepremie genoemd. Naast de prijs, is ook bepaald op welke dag de opties aflopen. Dit is de zogeheten expiratiedatum, die aangeeft tot wanneer de koper van de calloptie het recht heeft om te kopen. Voor een koper is het in de regel voordelig om een optie aan te schaffen, wanneer hij voorspelt dat de koers zal stijgen gedurende de looptijd van het contract.

Wat is de betekenis van een putoptie?

Het kopen van een putoptie geeft het recht om tot de expiratiedatum een bepaalde onderliggende waarde tegen een van tevoren vastgestelde prijs te verkopen. Voor een koper van een putoptie is het doorgaans voordelig wanneer hij voorspelt dat de koers van de onderliggende waarde zal dalen gedurende de looptijd van het contract.

Wat is een uitoefenprijs van een optie?

De prijs waarvoor het aandeel gekocht of verkocht kan worden, noemt men de uitoefenprijs. Zo kan je bijvoorbeeld een calloptie kopen met een uitoefenprijs van €21,- per aandeel. Voor de vastgestelde periode heb je dan het recht om het aandeel te kopen voor €21,- per aandeel.

Hefboomwerking

Opties werken met een hefboom, zoals beschreven in bovenstaand voorbeeld. Door de hefboomwerking is de winst die je kan maken met een optie groter dan wanneer je direct in de onderliggende waarde zou beleggen (in procenten gerekend). Dit komt doordat je bij een optie een kleiner bedrag hoeft te beleggen dan bij een directe belegging in de onderliggende waarde. Bij een ‘verkeerde’ beweging van de onderliggende waarde verlies je met opties echter al snel jouw inleg.

Wat is de expiratiedatum van een optie?

Zoals eerder aangegeven is de expiratiedatum de dag waarop de optie afloopt. Ook andere derivaten zoals futures hebben een zogeheten expiratiedatum. Over het algemeen geldt dat de expiratiedatum valt op de derde vrijdag van iedere maand. Hier zijn echter ook uitzonderingen op, bijvoorbeeld bij een dagoptie of een weekoptie.

Wat betekent het om opties te schrijven?

Het verkopen van een optie wordt in sommige gevallen ook wel het “schrijven van opties” genoemd. Bij optietransacties zijn twee partijen betrokken: een koper en een schrijver. Bij een calloptie krijgt de koper het recht om een bepaalde optie te kopen. De verkoper (ook wel schrijver) daarentegen, kan hiermee verplicht worden om zijn aandelen tegen de vooraf bepaalde prijs te verkopen. De koper betaalt een optiepremie, de verkoper (schrijver) ontvangt juist een optiepremie. Waar de koper hoopt dat de onderliggende waarde omhooggaat, hoopt de verkoper juist dat deze omlaag gaat.

	Koop	Verkoop
Call	Recht tot koop	Plicht tot levering
Put	Recht tot verkoop	Plicht tot afname

Hoe wordt de prijs van een optie bepaald?

De prijs van een optie bestaat uit twee onderdelen. De intrinsieke waarde en de tijdswaarde.

De intrinsieke waarde

Om tot de intrinsieke waarde te komen wordt de huidige prijs van het aandeel vergeleken met de uitoefenprijs. Stel, een aandeel noteert op de beurs €25,-. Dan is de intrinsieke waarde het verschil tussen de huidige prijs van €25,- en de uitoefenprijs van €21,- per aandeel, dus €4,- per aandeel. Dit recht om te mogen kopen tegen €21,- is dus minimaal €4,- per aandeel waard.

Wanneer een optie een intrinsieke waarde heeft dan wordt die optie ‘in the money’ genoemd. Dit kan voor zowel callopties als putopties. Zo zijn callopties 'in the money' wanneer de uitoefenprijs lager is dan de koers van de onderliggende waarde. Een putoptie is 'in the money' wanneer de uitoefenprijs juist hoger is dan de onderliggende waarde. Wanneer het tegengestelde waar is, dan is de optie ‘out of the money’. Een optie is 'at the money' als de uitoefenprijs (vrijwel) gelijk is aan de actuele koers van het aandeel.

De tijdswaarde

De tijdswaarde wordt ook wel verwachtingswaarde genoemd. Deze waarde is voornamelijk afhankelijk van de looptijd van de optie en de beweeglijkheid van de onderliggende waarde. De tijdswaarde geeft aan wat de markt verwacht van de prijs van de onderliggende waarde. Hierbij wordt er rekening gehouden met de tijd die er nog is tot de afloopdatum van de optie, de expiratiedatum. Op het moment van expiratie is de tijd- en verwachtingswaarde bijna nul.

Voorbeeld Calloptie

Stel, de beurskoers van een aandeel noteert op een bepaald moment €20,-, maar je verwacht de komende maand een stijging. In dat geval kan je bijvoorbeeld een call-optie aanschaffen, waarmee je het recht krijgt om dit aandeel later te kopen, tegen een prijs die van te voren vast staat. Bijvoorbeeld een optie waarmee je de komende 2 maanden het recht heeft om 100 van deze aandelen te kopen voor €21,- per stuk. Voor dit recht betaal je bijvoorbeeld een premie van €1,50. Dit moet vermenigvuldigd worden met een factor, die slaat op de hoeveelheid aandelen die in de optie zitten. Vaak is deze factor 100. Als je dit optiecontract aanschaft, is jouw investering dus gelijk aan €150.

Stijgt de beurskoers van het aandeel naar €25, dan kan je in de periode van 2 maanden de aandelen kopen voor €21. Doe je dit, dan oefen je de optie uit. Vervolgens zou je in dit voorbeeld de aandelen direct weer voor de prijs van €25 op de beurs kunnen verkopen. Met jouw aankoopprijs van €21 en de optiepremie van €1,50, heb je dan dus een winst behaald van €2,50 per aandeel, ofwel €250 totaal. Had je de €150 direct in de aandelen geïnvesteerd, dan had je slechts 7 stukken kunnen kopen in plaats van 100 en dus een fors lager rendement behaald.

Wat zijn risico’s van opties?

Beleggen in opties kan voordelig zijn maar het is niet zonder risico. Zo komen er specifieke rechten en plichten kijken bij het aanhouden van opties. Hierdoor loop je het risico om jouw gehele inleg te verliezen. Is de prijs van een aandeel lager dan de uitoefenprijs van een calloptie op de expiratiedatum, dan verliest de optie zijn waarde. Bij het schrijven van een calloptie, verlies je normaal gesproken geld wanneer de koers stijgt. Je hebt dan namelijk de plicht om het aandeel te leveren tegen de uitoefenprijs. Bij een geschreven putoptie zit het risico in een daling van de koers. Je kan dan verplicht worden om de onderliggende waarde te kopen tegen de uitoefenprijs. Ligt deze prijs hoger dan de beurskoers? Dan maak je verlies met de putoptie.

Voordat je gaat beleggen in opties, is het belangrijk dat je eerst leert wat de mogelijkheden zijn, maar nog veel belangrijker, dat je de risico’s begrijpt. Opties zijn, net als andere complexe producten, niet geschikt voor beginnende beleggers.

Lees ook over andere derivaten zoals futures of derivaten in het algemeen.

Opties handelen onder verschillende marktomstandigheden

Hier zijn enkele factoren waarmee je rekening moet houden bij het kopen van callopties in verschillende omstandigheden:

• Kopers van callopties verwachten dat de aandelenprijs boven de uitoefenprijs stijgt voordat de optie verloopt.
• Als de prijs van de aandelen boven de uitoefenprijs stijgt, kan de koper de optie uitoefenen en de aandelen kopen tegen de uitoefenprijs en ze onmiddellijk verkopen tegen de marktprijs met winst.
• De winst wordt berekend door de uitoefenprijs af te trekken van de marktprijs, dan wordt de optiepremie en commissie erbij opgeteld, en vermenigvuldigd met het aantal optiecontracten (ervan uitgaande dat elk contract 100 aandelen vertegenwoordigt).

Hier vind je enkele factoren waarmee je rekening moet houden bij het verkopen van callopties in verschillende marktomstandigheden:

• Verkopers van callopties zijn bearish en geloven dat de aandelenprijs zal dalen of dicht bij de uitoefenprijs zal blijven gedurende de looptijd van de optie.
• Als de marktprijs op de expiratiedatum op of onder de uitoefenprijs ligt, verloopt de optie zonder waarde voor de koper en behoudt de verkoper de premie als winst.
• De optie wordt niet uitgeoefend omdat de koper de aandelen niet zou kopen tegen een uitoefenprijs gelijk aan of hoger dan de marktprijs. Als de marktprijs echter hoger is dan de uitoefenprijs op de expiratiedatum, moet de verkoper van de optie de aandelen verkopen aan de koper tegen de lagere uitoefenprijs. Dit betekent dat de verkoper aandelen uit zijn portefeuille verkoopt of de aandelen tegen de marktprijs koopt om de optie te kunnen vervullen. Hij/zij lijdt dan een verlies dat afhangt van de kostenbasis van de gebruikte aandelen, de makelaarskosten en de ontvangen premie.

De informatie in dit artikel is niet geschreven voor adviesdoeleinden en heeft evenmin als doel om investeringen aan te bevelen. Beleggen gaat gepaard met risico's. Je kan (een deel van) jouw inleg verliezen. Wij adviseren je om enkel in financiële instrumenten te beleggen die aansluiten bij jouw kennis en ervaring.