Wat is er aan de hand met olieprijzen?

Wereldwijde markten zijn aanzienlijk beïnvloed sinds de verspreiding van COVID-19. Met name de olie-industrie is getroffen. Sinds het begin van het jaar zijn olieprijzen gedaald. In dit artikel geven wij fundamentele achtergrondinformatie over deze grondstof, werpen we enig inzicht in de huidige situatie en noemen we enkele veelvoorkomende manieren om in olie te beleggen.

Conventionele versus onconventionele olie

Het traditionele beeld van oliewinning is over het algemeen het gebruik van verticale putten om oliereservoirs onder het aardoppervlak af te tappen en omhoog te brengen. De olie die hiermee gewonnen wordt staat bekend als conventionele olie. Vanwege de beperkte hoeveelheid conventionele oliereserves wordt olie ook op onconventionele wijze gewonnen. Voorbeelden van bronnen van onconventionele olie zijn oliezanden en schalieolie. In tegenstelling tot traditionele methoden wordt schalieolie bijvoorbeeld vaak gewonnen door middel van hydraulisch kraken (ook wel: fracken) en horizontaal boren. Onconventionele methoden voor oliewinning zijn doorgaans uitgebreider en kunnen daarom duurder zijn.

Met hoge olieprijzen in de beginjaren van 2000, werden onconventionele methoden voor oliewinning concurrerender. De VS profiteerde hiervan. Dankzij de productie van schalieolie waren zij een tijd de grootste olieproducent ter wereld.

Belangrijkste benchmarks voor olie

Twee van de belangrijkste benchmarks voor olieprijzen over de hele wereld zijn Brent Crude en West Texas Intermediate (WTI). Brent is doorgaans de wereldwijde benchmark voor olieprijzen en WTI is de benchmark die in de VS wordt gebruikt. Qua locatie verwijst Brent Crude naar olie die afkomstig is uit vier velden in de Noordzee: Brent, Forties, Oseberg en Ekofisk. WTI omvat olie die wordt gewonnen uit de VS, meestal in de regio's Midwest en Gulf Coast. Zowel Brent Crude als WTI zijn geclassificeerd als lichte, zoete olie. Dit type olie is uitermate geschikt voor raffinage tot benzine.

Factoren die van invloed zijn op de olieprijzen

Evenals veel andere producten is de olieprijs sterk afhankelijk van vraag en aanbod. Als vuistregel geldt dat wanneer het aanbod groter is dan de vraag, de prijzen doorgaans dalen en vice versa.

The Organization of the Petroleum Exporting Countries (OPEC) speelt een grote rol bij de levering van olie. De OPEC bestaat momenteel uit de volgende dertien landen: Algerije, Angola, de Democratische Republiek Congo, Equatoriaal-Guinea, Gabon, Iran, Irak, Koeweit, Libië, Nigeria, Saoedi-Arabië, de Verenigde Arabische Emiraten en Venezuela. Deze organisatie streeft ernaar de olieproductie en het oliebeleid tussen haar lidstaten te coördineren en te verenigen om de oliemarkten te stabiliseren. Afgezien van de genoemde OPEC-landen zijn tien andere landen OPEC-bondgenoten, gezamenlijk bekend als OPEC-plus. Enkele opmerkelijke landen binnen deze alliantie zijn Rusland, Mexico en Kazachstan.

In 2018 werd geschat dat OPEC-landen goed zijn voor 79,4% van 's werelds geverifieerde oliereserves. De Amerikaanse Energy Information Administration (EIA) schat ook dat de OPEC ongeveer 40% van de ruwe olie ter wereld produceert en dat de export ervan ongeveer 60% van de wereldwijd verhandelde olie vertegenwoordigt. In tijden dat de OPEC haar productiedoelstellingen verlaagde, zijn de olieprijzen in het verleden telkens gestegen.

Aan de vraagzijde kunnen economische groei en industriële productie de vraag naar olie doen toenemen. Andere factoren die het kunnen beïnvloeden, zijn onder meer groeiende populaties en toegenomen transport. Afhankelijk van het seizoen kan de vraag ook toenemen. Zo wordt er in de wintermaanden meer olie gebruikt om woningen te verwarmen.

Break-even prijzen

De break-even prijs van een olieproducent, is niet gelijk aan de fiscale break-even olieprijzen. Wat betreft de break-even prijs van een olieproducent per vat, worden alle kapitaaluitgaven, productiekosten, administratie- en transportkosten en bruto belastingen in overweging genomen. Daarom kunnen de kosten van oliemaatschappijen aanzienlijk van elkaar verschillen. Wanneer een oliemaatschappij olie boort uit oliepoelen nabij het oppervlak, kan dit lagere kapitaalkosten hebben in vergelijking met een bedrijf dat voor de kust boort en mogelijk meer middelen nodig heeft. Maar ook andere factoren spelen mee. Zo hoeven olieproducenten in Saoedi-Arabië geen belastingen te betalen, terwijl belastingen voor anderen een grote kostenpost kunnen zijn. In 2018 werd gerapporteerd dat de break-even prijs van BP $46 was en die van Royal Dutch Shell $58. Dit illustreert hoe deze cijfers kunnen variëren.

Daarentegen is de fiscale evenredige olieprijs van een land de prijs per vat die het land nodig heeft om zijn begroting in evenwicht te houden. De staatsoliemaatschappij van Saudi-Arabië, Saudi Aramco, die ook het grootste beursgenoteerde bedrijf ter wereld is, heeft een van de laagste break-even prijzen in de industrie. Het bedrijf kan voor slechts $2,80 een vat olie winnen uit een bestaand veld. De economie van Saoedi-Arabië is echter sterk afhankelijk van de olieproductie en de fiscale break-even prijs is $83,60 per vat. In de VS daarentegen is de fiscale break-even prijs rond de $44 en in Rusland $42. Wanneer olie wordt verhandeld onder de fiscale break-even prijs van een land, heeft het land een begrotingstekort.

Huidige situatie met betrekking tot olieprijzen

Sinds het begin van het jaar heeft de olie-industrie een aanzienlijke economische impact gehad tijdens de pandemie van het coronavirus. Als gevolg hiervan hebben de olieprijzen ongekende dieptepunten gehad.

In het eerste kwartaal van 2020 overspoelde olie de markt toen er een prijsoorlog begon tussen olieproducerende reuzen, Saoedi-Arabië en Rusland, toen ze geen overeenstemming bereikten om de productie terug te schroeven. Daarnaast stopten delen van de wereldeconomie om de verspreiding van het Coronavirus onder controle te houden, wat resulteerde in een aanzienlijke daling van de vraag. Gedurende deze periode daalden de olieprijzen met meer dan 60%.

De prijzenoorlog eindigde op 12 april 2020 toen de OPEC-plus een historische deal sloot om de productie met 9,7 miljoen vaten per dag te verminderen in een poging de olieprijzen te stabiliseren. De deal gaat in op 1 mei 2020. Na juni 2020 wordt de productieverlaging tot het einde van het jaar teruggebracht tot 7,6 miljoen vaten per dag. Vervolgens zal dit tot april 2022 worden verlaagd naar 5,6 miljoen vaten per dag. Andere olieproducerende landen, waaronder de VS, hebben ook beloofd de productie te verminderen. Het overaanbod blijft echter bestaan.

De olieprijzen kwamen opnieuw in het nieuws toen de WTI-benchmark voor het eerst in de geschiedenis onder nul kwam. Op 20 april 2020 daalden de toekomstige contracten voor de levering van WTI in mei tot min $37,63. Bij het verstrijken van het futures-contract zouden degenen met een lange positie de fysieke levering van de grondstof moeten accepteren als de positie niet al eerder is gesloten. De negatieve prijzen geven aan dat mensen bereid zijn anderen te betalen om de olie uit handen te nemen. Dit is grotendeels te danken aan het feit dat het aanvoeroverschot de opslagcapaciteit onder druk heeft gezet. Een van de belangrijke opslagplaatsen voor Amerikaanse olie in Cushing, Oklahoma, raakt snel vol. Wanneer de olie fysiek wordt geleverd, is hier mogelijk geen plaats voor.

Het is onzeker wat de toekomst voor olieprijzen en oliemaatschappijen in petto heeft.

Hoe kunt u beleggen in olie?

Er zijn verschillende manieren waarop u kunt beleggen in olie of de olie-industrie. Wij hebben enkele van de meest voorkomende manieren voor u op een rijtje gezet:

• Futures en opties

  • Een manier om te beleggen in olie is door middel van futures en opties. Over het algemeen worden olie-futures en -opties gebruikt om te speculeren of in te dekken. Futures en opties zijn complexe financiële producten en worden niet aanbevolen voor beginnende beleggers. Hiermee kunt u meer verliezen dan uw initiële belegging.

• Exchange traded funds (ETFs)

  • Het is ook mogelijk om te beleggen in olie door middel van ETFs. Olie-ETF's kunnen de resultaten van contracten voor oliederivaten, aandelen van oliemaatschappijen of olie-indices volgen. In de EID of EBI staat de samenstelling van de ETF vermeld. Deze kunt u vinden op de website van de uitgevende instelling.

• Aandelen

  • oOok kunt u beleggen in aandelen binnen de olie-industrie, zoals bijvoorbeeld Royal Dutch Shell of Exxon Mobil. Dergelijke olie aandelen zijn een brede categorie aangezien verschillende bedrijven bij verschillende stadia van de olieproductie betrokken kunnen zijn, zoals exploratie of raffinage. Daarnaast bestaan er uiteraard ook verschillende soorten olie wat voor nog een onderscheid zorgt.

De informatie in dit artikel is niet geschreven voor adviesdoeleinden en heeft evenmin als doel om beleggingen aan te bevelen. Beleggen gaat gepaard met risico's. U kunt (een deel van) uw inleg verliezen. Wij adviseren u om enkel in financiële instrumenten te beleggen die aansluiten bij uw kennis en ervaring.

Bronnen: Bloomberg, Reuters, Financial Times, Investopedia, OPEC, EIA, World Economic Forum, Forbes, CNN, Oilprice.com, The Motley Fool, Council on Foreign Relations