De Relative Strength Index (RSI) uitgelegd

De Relative Strength Index (RSI) is een indicator die beleggers gebruiken binnen hun technische analyse. De RSI kan signalen geven als een financieel instrument overbought of oversold is. In dit artikel geven we uitleg wat de RSI precies is, hoe de RSI waarde wordt berekend en wat beleggers ermee doen.

Wat is de RSI indicator?

De Relative Strength Index of RSI is een indicator die gebaseerd is op de dalingen en stijgingen van een financiële waarde. Het is een zogenaamde oscillator, een indicator die beweegt binnen een bepaalde bandbreedte. In het geval van de RSI is deze bandbreedte tussen 0 en 100. Als de koers over de periode waar de indicator naar kijkt gemiddeld meer is gedaald dan gestegen, zal de RSI onder de 50 liggen. Als de koers gemiddeld juist meer is gestegen dan gedaald dan ligt de RSI boven de 50. De RSI indicator is bedacht door de Amerikaanse ingenieur J. Welles Wilder. Hij publiceerde in de jaren zeventig verschillende boeken over technische analyse die van hem een van de meest gerenommeerde analisten van die tijd maakten.

RSI voor overbought of oversold

Beleggers gebruiken de stand van de index om te bepalen of een financiële waarde overbought (overgekocht), of juist oversold (oververkocht) is. Overbought betekent dat de koers in korte tijd snel is gestegen omdat veel beleggers zijn ingestapt. Daardoor zal mogelijk een correctie van de koers volgen. Oversold is het omgekeerde. Veel beleggers hebben juist verkocht waardoor de koers snel is gedaald. Dan zou een herstel van de koers kunnen volgen. Beleggers willen signalen hierover oppikken zodat ze een positie in kunnen nemen en kunnen profiteren van de correctie.

Bandbreedte voor triggerlijnen RSI

Om te bepalen of een financiële waarde overbought of juist oversold is, gebruiken beleggers een bepaalde grens, een triggerlijn. Veelgebruikte triggerlijnen zijn die van 70 en 30. Komt de RSI buiten de bandbreedte tussen de twee lijnen, dan geeft dat een signaal. Een RSI boven de 70 is een signaal dat de financiële waarde overbought is, onder de 30 dat deze oversold is.

Beleggers kunnen ook andere triggerlijnen gebruiken. Daarbij kunnen ze kijken naar de trend in de bredere markt. Zit de aandelenmarkt bijvoorbeeld in een bullmarket met stijgende koersen, dan kan worden uitgegaan van 40 als ondergrens en 90 als bovengrens. Pas als de indicator daarbuiten komt geeft dat een signaal. Omgekeerd kunnen in een bear market met over langere tijd dalende koersen triggerlijnen van 20 en 60 worden gebruikt.

Periode voor de RSI

De periode die beleggers gebruiken om de RSI te bepalen kan wisselen. Veertien dagen is een veelgebruikte periode, maar sommige ervaren beleggers gebruiken kortere of juist langere periodes. Een kortere periode geeft meestal meer signalen dan een langere periode. Het hangt af van de beweeglijkheid van een financiële waarde zelf of een kortere of langere periode geschikter is. De meeste beleggers die beslissingen nemen op basis van technische analyse nemen vaak niet voor de lange termijn posities in. Een periode langer dan twintig dagen komt niet zo vaak voor.

Berekening van de RSI indicator

Om de RSI te berekenen gaan beleggers meestal uit van de slotkoers. Over de hele periode wordt de stijging en de gemiddelde daling aan het eind van de dag berekend. Daarna wordt met een formule de stand van de RSI berekend over de veertien periodes. De formule van de RSI is: 100 - (100 / (1 + (gemiddelde stijging / gemiddelde daling))).

We geven een voorbeeld voor de AEX index. De formule voor RSI geeft aan het eind van de in beschouwing genomen veertien dagen een stand van ongeveer 47. We laten de ontwikkeling van de RSI voor de AEX index zien over een periode van een maand (januari 2022). Boven staat de koers van de index, onder de grafiek van de RSI. Deze fluctueert tussen een stand van 30 en 57.

Divergenties en convergenties

In aanvulling op het kijken naar de triggerlijnen, zijn er ook andere manieren om signalen uit de RSI indicator te halen. Dit kan bijvoorbeeld door te kijken naar de beweging van de indicator ten opzichte van de koers van het financiële instrument zelf. Daarbij gaat het erom of de trend in de RSI indicator hetzelfde is als de trend in de koers, of dat de trends juist van elkaar afwijken. Als de trend in de RSI begint af te wijken van die in de koers, kan dit een koop- of verkoopsignaal zijn. Als de koers stijgt en de RSI ook, dan is sprake van convergentie, of convergence. Stijgt de koers, maar daalt de RSI dan is er sprake van divergentie, of divergence.

Failure swings

Een specifieke situatie waar sommige beleggers naar kijken is een failure swing. Dit is een patroon in de grafiek van de RSI. Op het moment dat de koers van de onderliggende waarde stijgt, heeft de grafiek dan de vorm van de letter M. Daarbij ligt de tweede piek van de letter lager dan de eerste piek. Dit kan erop wijzen dat de koersontwikkeling op een keerpunt staat en dat een koersdaling zal volgen. Bij een dalende koers heeft een failure swing de vorm van de letter W met een tweede dal dat hoger ligt dan het eerste dal van de letter. In dit geval zien beleggers dit als een signaal dat de koers zal gaan stijgen. De RSI hoeft in een failure swing niet de triggerlijn te doorkruisen. Sommige beleggers kijken naar failure swings die dat wel doen, anderen naar failure swings die dat niet doen.

Varianten op de RSI

In de loop van de tijd is het gebruik van de RSI als instrument voor handelsstrategieën steeds verder ontwikkeld. In de jaren negentig introduceerde de Amerikaanse handelaar Constance Brown bijvoorbeeld een strategie waarbij de grafiek van de gewone RSI werd vergeleken met verschillende extra grafieken die zijn samengesteld uit de RSI. Daarbij wordt dan gekeken naar signaallijn crossings waarbij de RSI kruist met de samengestelde indicatoren.

Verschil tussen de RSI en Moving Average Convergence Divergence (MACD)

De RSI is net als de MACD een indicator die terugkijkt in de tijd. De indicatoren kijken alleen wel naar verschillende soorten signalen. De MACD is gericht op het verschil tussen een voortschrijdend gemiddelde van de koers met een lange periode en een met een kortere periode. De RSI kijkt naar de koersverandering. De twee indicatoren worden vaak samen gebruikt om een completer beeld te geven. Meestal is de RSI dan de indicator die bevestiging geeft van het signaal dat de MACD geeft.

Limitaties van de Relative Strenght Index (RSI)

Net zoals alle technische indicatoren heeft de RSI indicator beperkingen. Een groot nadeel is dat hij geen rekening houdt met de verhandelde volumes en daarom zou een combinatie met bijvoorbeeld volumes en/of de OBV-indicator interessant kunnen zijn.

Bronnen: Investopedia, Sharp Vision Traders, Eagles Markets